کد جست و جوی گوگل

هر کرداری که انسان انجام می دهد، یک صورت دنیوی دارد که ما آن را مشاهده می کنیم، و یک صورت اخروی دارد که هم اکنون در دل و نهاد عمل نهفته است و روز رستاخیز پس از تحولات و تطوراتی که در آن رخ می دهد شکل کنونی و دنیوی خود را از دست داده و با واقعیت اخروی خود جلوه می کند و باعث لذت و فرح عامل یا آزار و اندوه وی می گردد.

روز قیامت، برای رسیدگی به حساب و کتاب مردمان ، شخصی را در پیشگاه خداوند حاضر می کنند. نامه اعمالش را به دستش می دهند و به او می گویند: اقرا کتابک: نامه اعمالت را بخوان. هنگامی که نامه اعمالش را می خواند، می بیند از کارهای خیری که در دنیا انجام داده، چیزی در آن نوشته نشده است. از این رو می گوید: خدایا! این نامه اعمال من نیست، زیرا کارهای نیک خود را در آن نمی بینم. در پاسخ به او گفته می شود: آری، تو در دنیا نیکی های بسیاری انجام دادی. خدای تو اشتباه نمی کند و کردار تو را فراموش نکرده است ولی کارهای نیک تو به سبب غیبت کردن از مردم از میان رفت و نابود شد. آری، نیکی کردی ولی غیبت هم داشتی. آنچه از طاعات می کردی، می دیدیم و آنچه از غیبت می گفتی، می شنیدیم. پس نیکی های تو را به آن کسانی دادیم که از آنها غیبت می کردی.

حال، تو به سبب غیبت کردن از ایشان به دوزخ می روی و ایشان به سبب نیکی های تو به بهشت می روند. پس شخص دیگری را در پیشگاه خداوند حاضر می کنند و نامه اعمالش را به دستش می دهند و می گویند: بخوان. وقتی نامه عملش را می خواند در آن نیکی های بسیاری می بیند که خودش انجام نداده است. پس می گوید: پروردگارا! این نامه عمل من نیست؛ زیرا نیکی هایی را که در آن نوشته شده است، من به جا نیاورده ام. در پاسخ به او می گویند: اینها کارهای نیک فلان شخص است که در دنیا از تو غیبت کرده و حالا در عوض، نیکی هایش به تو داده شده است. (بحارالانوار، ج 72، ص 259 )

آن چه را انسان در این جهان انجام داده است در جهان دیگر به صورتی متناسب با آن جهان نمودار می گردد و انسان آن را می بیند. به عبارت دیگر: پاداش ها و کیفرها، نعمت ها و نقمت ها، فرح و سرور، درد و شکنجه، همان حقائق اعمال دنیوی انسانها است که در حیات اخروی خود را نشان می دهند.

و به دیگر سخن، هر کرداری که انسان انجام می دهد، یک صورت دنیوی دارد که ما آن را مشاهده می کنیم، و یک صورت اخروی دارد که هم اکنون در دل و نهاد عمل نهفته است و روز رستاخیز پس از تحولات و تطوراتی که در آن رخ می دهد شکل کنونی و دنیوی خود را از دست داده و با واقعیت اخروی خود جلوه می کند و باعث لذت و فرح عامل یا آزار و اندوه وی می گردد.

بنابراین، جزاء اعمال هر انسانی عین اعمال او خواهد بود. و در این جمله ذره ای مجازگویی نیست، و چیزی در محکمه عدل خداوند، بهتر از این نیست که عین عمل انسان را به خود انسان بازگردانند. از این مطلب در اصطلاح علمی به «تجسم اعمال» تعبیر آورده می شود.

تجسم اعمال در آیات قرآن کریم

آیات متعددی در قرآن بر این مطلب گواهی می دهند که به چند نمونه آن اشاره می کنم:

«یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْس مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَیْر مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوء تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَهَا وَبَیْنَهُ أَمَدَما بَعِیدًا... ;(آل عمران،30) روزی که هر انسانی هر کار نیکی که انجام داده است، نزد خود حاضر می یابد، و هر کار بدی را که انجام داده است نیز، حاضر و آماده می یابد، و آرزو می کند که میان او و آن عمل ناروا فاصله مکانی یا زمانی بسیاری وجود می داشت».

«إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَآ أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ الْکِتَـبِ وَ یَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِیلاً أُولَـئِکَ مَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ إِلاَّ النَّار;(بقره،174) کسانی که به خاطر به دست آوردن مالی اندک، آیات الهی را کتمان می کنند، چیزی جز آتش در شکم خود جای نمی دهند»; «إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوَ لَ الْیَتَـمَی ظُـلْمًا إِنَّمَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَیَصْلَوْنَ سَعِیرًا;(نساء،10) آنان که از روی ستم اموال یتیمان را می خورند در حقیقت آتش می خورند و در آینده وارد دوزخ خواهند شد».

صریح این دو آیه اخیر آن است که آن چه را افرادی از راه کتمان حقائق الهی و یا از راه ستم بر یتیمان به دست آورند در حقیقت آتشی را در درون خود جای می دهند. شکی نیست که صورت ظاهری و دنیوی اموال یاد شده آتش نبوده، بلکه به صورت انواع لذت های دنیوی نمودار می باشند.

بنابراین، باید بگوییم این گونه اموال صورت دیگری دارد که اکنون از چشم ظاهر بین انسان پوشیده است ولی در سرای دیگر که حقائق پنهان آشکار می گردد، چهره واقعی این اعمال نمایان گردیده و آن چیزی جز آتش و عذاب خداوندی نیست. آیات چهل و نه سوره توبه و آیه دوازده سوره حجرات نیز مؤید مطالب فوق است.

رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) می فرماید: «از ستمگری بپرهیزید; زیرا ظلم و ستم در روز قیامت به صورت تاریکی ها نمایان خواهند شد».( اصول کافی، کلینی(ره)، ج 2، ص 332)

فرآوری : بخش قرآن تبیان

منبع :

پرسمان قرآنی

اندیشه قم